Το σχολικό σύστημα στη Γερμανία διαφέρει πολύ από το ελληνικό. Πρώτα απ’ όλα δεν είναι ομοιόμορφο σε όλη τη χώρα, καθώς υπεύθυνα για την εκπαιδευτική πολιτική είναι τα κρατίδια και όχι η ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Οπουδήποτε στη Γερμανία πάντως ισχύει υποχρεωτική εκπαίδευση για όλα τα παιδιά, η οποία αρχίζει όταν συμπληρώσουν το έκτο έτος της ηλικίας τους και διαρκεί εννέα ή δέκα χρόνια ανάλογα με το κρατίδιο. Η φοίτηση σε όλα τα δημόσια σχολεία της χώρας είναι δωρεάν.
⇒ Ίσως ένα παιδί να μπορεί ή να πρέπει να παρακολουθήσει το σχολείο νωρίτερα από τα έξι του χρόνια. Αυτό διαφέρει από κρατίδιο σε κρατίδιο, όπως διαφέρουν πολλά άλλα: τα σχολικά βιβλία, η ύλη και ο τρόπος διδασκαλίας των μαθημάτων, το εξεταστικό σύστημα, η ημερομηνία έναρξης της σχολικής χρονιάς και οι περίοδοι διακοπών. Ενημερωθείτε σχετικά από το Γραφείο Εκπαίδευσης (Schulamt) στην κοινότητα ή την πόλη σας!
Δημοτικό σχολείο (Πρωτοβάθμια εκπαίδευση)
Αρχικά τα παιδιά φοιτούν για τέσσερα χρόνια (στα κρατίδια του Βερολίνου και του Βραδεμβούργου για έξι χρόνια) στο Δημοτικό (Grundschule). Εδώ ισχύει η αρχή του τόπου κατοικίας, δηλαδή τα παιδιά συνήθως πηγαίνουν δημοτικό σχολείο κοντά στο σπίτι τους. Σε ορισμένα κρατίδια, οι γονείς μπορούν να επιλέξουν μόνοι τους το σχολείο που θέλουν να φοιτήσει το παιδί τους.
Στην τελευταία τάξη του Δημοτικού λαμβάνονται καθοριστικές για το μέλλον του μαθητή αποφάσεις. Σε ποιον τύπο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης θα συνεχίσει; Για το σκοπό αυτό, ο δάσκαλος δίνει μια σύσταση, τη λεγόμενη “Übergangsempfehlung”, με συμβουλές προς τους γονείς. Η σύσταση βασίζεται στους βαθμούς και την εκτίμηση των επιμέρους δυνατοτήτων του μαθητή από τον δάσκαλο. Στα περισσότερα κρατίδια μπορούν οι γονείς να αποφασίσουν σε ποιο σχολείο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης θα πάει το παιδί τους μετά το Δημοτικό, σε κάποια κρατίδια όμως είναι οι δάσκαλοι που έχουν τον πρώτο (και τον τελευταίο) λόγο.
Δευτεροβάθμια εκπαίδευση
Το γερμανικό σχολικό σύστημα στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση είναι αρκετά περίπλοκο σε σχέση με τα ελληνικά δεδομένα.
Σε γενικές γραμμές, υπάρχουν οι εξής τύποι σχολείων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης:
- Σχολεία κατώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (Hauptschule) (μέχρι την 9η ή 10η τάξη)
- Σχολεία γενικής δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (Realschule) (μέχρι την 10η τάξη)
- Σχολεία με περισσότερες κατευθύνσεις εκπαίδευσης (για απολυτήρια κατώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και γενικής δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης)
- Γυμνάσια (Gymnasium) (μέχρι την 12η ή 13η τάξη)
- Ενιαία σχολεία (Gesamtschule) (με ή χωρίς ανώτερο γυμνασιακό επίπεδο, γνωστό ως Oberstufe. Εδώ απονέμονται όλα τα απολυτήρια)
Σε αρκετά κρατίδια υπάρχουν τύποι σχολείων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στα οποία γίνονται οργανωτικά μαζί τα μαθήματα του σχολείου κατώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και του σχολείου γενικής δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Σε αυτά τα σχολεία μπορεί να απονεμηθεί απολυτήριο τόσο του σχολείου κατώτερης όσο και γενικής δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Είναι οι εξής τύποι σχολείων:
- Mittelschule (Σαξωνία, Βαυαρία)
- Sekundarschule (Σαξωνία-Άνχαλτ, Βρέμη, Βερολίνο)
- Regelschule (Θουριγγία) Oberschule (Βραδεμβούργο, Κάτω Σαξωνία)
- Erweiterte Realschule (Σάαρλαντ)
- Realschule plus και το Verbundene ή Zusammengefasste Haupt- και Realschule (Ρηνανία-Παλατινάτο)
- Ενοποιημένο Haupt- και Realschule ή Stadtteilschule (Αμβούργο)
- Regionalschule (Ρηνανία-Παλατινάτο, Μεκλεμβούργο-Δυτική Πομερανία, Σλέσβιχ-Χόλσταϊν)
- Werkrealschule (Βάδη-Βυρτεμβέργη)
Η υποχρεωτική εκπαίδευση ισχύει και για παιδιά και νέους με αναπηρίες ή ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Οι σχολικές αρχές αποφασίζουν αν συντρέχει ειδική εκπαιδευτική ανάγκη μετά από σχετική διαδικασία η οποία πρέπει να ζητηθεί από τους γονείς ή το σχολείο. Ανάλογα με το αποτέλεσμα, το παιδί μπορεί είτε να συνεχίσει τη φοίτηση σε γενικό σχολείο ή να μεταφερθεί σε σχολείο για παιδιά με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Υπάρχουν διάφοροι τύποι ειδικών σχολείων – ονομάζονται Sonderschule, Förderzentrum ή Schule für Behinderte.
Είδη απολυτηρίου
Με απολυτήριο από σχολείο κατώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (Hauptschule) ή σχολείο γενικής δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (Realschule) οι νέοι μπορούν να ξεκινήσουν επαγγελματική κατάρτιση-μαθητεία. Στην πραγματικότητα οι δυνατότητες μαθητείας με απολυτήριο Hauptschule είναι πολύ περιορισμένες.
Αν έχουν την απαιτούμενη επίδοση, όσοι τελειώνουν Hauptschule και Realschule μπορούν να συνεχίσουν σε σχολείο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης II, δηλαδή σε Gymnasium ή Oberschule. Μπορεί επίσης ένας μαθητής να μεταπηδήσει από τον έναν τύπο σχολείου σε άλλον όσο ακόμα φοιτά. Για να έχει αυτή την ευκαιρία, πρέπει οι επιδόσεις του να είναι πολύ υψηλές σε όλα τα μαθήματα.
Η εκπαίδευση στο Gymnasium ή Oberstufe τελειώνει μετά την 12η ή 13η τάξη με το γενικό απολυτήριο (Abitur) που δίνει δικαίωμα για σπουδές σε πανεπιστήμια και κολέγια ή το Fachabitur (Fachgebundene Hochschulreife) που δίνει δικαίωμα για σπουδές σε επαγγελματικά σχολεία.
Σε ορισμένα κρατίδια μπορεί κανείς μετά το πτυχίο από Realschule να συνεχίσει σε επαγγελματικό σχολείο και να αποκτήσει Abitur.
Ειδικά προγράμματα υποστήριξης για αλλόγλωσσους μαθητές
Για παιδιά και εφήβους που μεγαλώνουν με άλλη μητρική γλώσσα πλην της γερμανικής, υπάρχουν στο νηπιαγωγείο και στο σχολείο ειδικά προγράμματα υποστήριξης γλώσσας στα γερμανικά. Σε όλα τα κρατίδια πραγματοποιούνται στα νηπιαγωγεία ή πριν από την εγγραφή στο σχολείο εξετάσεις, για να προσδιοριστούν οι ατομικές ανάγκες των παιδιών. Τα υποστηρικτικά προγράμματα διαφοροποιούνται και αυτά από κρατίδιο σε κρατίδιο.
⇒ Ενημερωθείτε έγκαιρα για τα σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που είναι διαθέσιμα στο κρατίδιό σας και το είδος απολυτηρίου που χορηγούν! Τα υπουργεία Παιδείας όλων των κρατιδίων έχουν ιστοσελίδες στις οποίες αναφέρονται όλα τα επιμέρους εκπαιδευτικά ζητήματα. Συμβουλευτική προσφέρουν και οι διοικήσεις των σχολείων. Τα περισσότερα σχολεία οργανώνουν συνήθως στην αρχή του έτους την „Tag der offenen Tür“ (ημέρα ελεύθερης πρόσβασης) για την ενημέρωση γονιών και μαθητών.
Αγορά αυτοκινήτου από τη Γερμανία – Οι 19 δημοφιλέστερες ιστοσελίδες
Jobcenter: Τι ισχύει για άτομα κάτω των 25 σχετικά με τα Επιδόματα
