Ράβενσμπρικ: Αναμνηστική πλάκα για τις Ελληνίδες κρατούμενες

Το Ράβενσμπρικ (Ravensbrück) ήταν στρατόπεδο συγκέντρωσης, που βρίσκεται κοντά στο Φύρστενμπεργκ, 55 μίλια βόρεια του Βερολίνου. Προοριζόταν σχεδόν αποκλειστικά για κρατούμενες γυναίκες. Υπολογίζεται ότι σε αυτό κρατήθηκαν συνολικά περίπου 135.000 γυναίκες, από τις οποίες 92.000 βρήκαν εκεί το θάνατο.

Το στρατόπεδο του Ράβενσμπρικ ιδρύθηκε το 1938, όταν τα SS μετέφεραν στην περιοχή περίπου 500 Εβραίους κρατούμενους για την οικοδόμηση των κτισμάτων του στρατοπέδου. Η περιοχή ήταν πολύ όμορφη, ήταν γεμάτη λίμνες και δάση, τη διέσχιζε ο ποταμός Χάβελ.

Οι Εβραίοι εργάτες έστησαν αρχικά 14 παραπήγματα για τις κρατούμενες, μαγειρείο, αναρρωτήριο και μερικά μικρότερα παραπήγματα για άνδρες κρατούμενους, τελείως απομονωμένα από το υπόλοιπο στρατόπεδο.

Κύρια απασχόληση των κρατουμένων γυναικών ήταν αρχικά η κατασκευή στολών για τα SS, αργότερα όμως το στρατόπεδο γίνεται χώρος φθηνού εργατικού δυναμικού, καθώς οι κρατούμενες απασχολούνται σε τοπικές βιομηχανίες με πενιχρή αμοιβή (όχι, φυσικά, για τις ίδιες αλλά για τους δεσμοφύλακές τους).

Μόλις πραγματοποιούνταν κάποια συμφωνία, 500 ή 1.000 γυναίκες παραχωρούνταν στη βιομηχανική εγκατάσταση, μαζί με το ανάλογο (γυναικείο) προσωπικό φρούρησης. Για όσες κρατούμενες πέθαιναν από τη βαριά εργασία και τις στερήσεις, η βιομηχανία λάμβανε αντικαταστάτριες χωρίς πρόσθετο κόστος.

Κατά τους τελευταίους μήνες του πολέμου και λόγω της ταχύτατης προέλασης του Ερυθρού Στρατού, η ηγεσία των SS αποφάσισε την εξόντωση όσων κρατουμένων είχαν επιζήσει, με στόχο την εξάλειψη των μαρτύρων των φρικαλεοτήτων που είχαν διαπραχθεί. Σε αυτό το «πρόγραμμα» εντάσσεται η θανάτωση με αέρια 130 βρεφών και εγκύων το Μάρτιο του 1945.

Στα τέλη Μαρτίου του 1945 η ηγεσία των SS αποφασίζει να μεταφέρει τα αρχεία του στρατοπέδου έξω από αυτό, μαζί με όλο τον εργαστηριακό εξοπλισμό. Στις 27 και 28 Απριλίου εκκενώνεται το στρατόπεδο από όσες κρατούμενες μπορούν να περιπατήσουν, οι οποίες ξεκινούν μια «πορεία θανάτου».

Στις 30 Απριλίου φθάνουν στο στρατόπεδο τα Σοβιετικά στρατεύματα. Βρίσκουν εκεί μόνο 3.000 γυναίκες και 300 άνδρες, όλους στα τελευταία στάδια της εξάντλησης. Τα αρχεία του στρατοπέδου είτε δεν βρέθηκαν είτε κρατήθηκαν μυστικά και μη ανακοινώσιμα από τις Σοβιετικές αρχές.

Το 1946 έγινε, στα πλαίσια της Δίκης της Νυρεμβέργης μια σειρά από δευτερεύουσες δίκες. Ανάμεσα σε αυτές ήταν η Δίκη των Ιατρών, στην οποία δικάστηκαν και καταδικάστηκαν οι πρωταγωνιστές των ιατρικών πειραμάτων του Ράβενσμπρικ.