Η φορολογική παγίδα που στήνει η Γερμανία στην Ευρωζώνη

Την ώρα που στην Ελλάδα η δημόσια συζήτηση περιστρέφεται γύρω από το πότε θα εκδοθεί νέο ομόλογο και την αντιπαράθεση κυβέρνησης και αντιπολίτευσης για την πραγματική σημασία μιας τέτοιας εξέλιξης, τα πράγματα στην Ευρώπη αλλάζουν αργά αλλά και, απ’ ό,τι φαίνεται, αμετάκλητα.

Η συνάντηση του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν με τη Γερμανίδα καγκελάριο Ανγκελα Μέρκελ στο Παρίσι έδειξε ότι ο γαλλογερμανικός άξονας αναβιώνει και θα αρχίσει να αλλάζει τη δομή της Ε.Ε. αμέσως μετά τις γερμανικές εκλογές.

Οι δύο ηγέτες ανακοίνωσαν ότι θα προχωρήσουν στην από κοινού κατασκευή ενός νέου μαχητικού αεροσκάφους, ενώ η Μέρκελ δεν απέρριψε την ιδέα κοινού προϋπολογισμού και υπουργού οικονομικών της Ευρωζώνης, κάτι που προτείνει ο Μακρόν. Αυτό, όμως, που δεν έτυχε της ίδιας προβολής ήταν το ζήτημα της φορολογικής εναρμόνισης.

Η γερμανική πλευρά προωθεί την ιδέα της καθιέρωσης κοινής φορολογικής βάσης για τις επιχειρήσεις και η πρόταση που συζητείται μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας είναι ότι, ακόμη και αν όλες οι χώρες της Ε.Ε. δεν υιοθετήσουν το σχέδιο, οι δύο μεγάλοι της Ευρώπης θα το εφαρμόσουν διμερώς.

Ταυτόχρονα, πάλι με πρωτοβουλία των Γερμανών συζητείται και η καθιέρωση ενός ελάχιστου φόρου για τα εταιρικά κέρδη στην Ε.Ε. ώστε μεγάλες εταιρείες, όπως η Google, να μη γλιτώνουν φόρο εμφανίζοντας την έδρα τους σε χώρες με χαμηλούς συντελεστές όπως η Ιρλανδία.

Η Γερμανία βάζει το θέμα της φορολογικής εναρμόνισης ως προαπαιτούμενο για οποιαδήποτε περαιτέρω συζήτηση ενοποίησης και, απ’ ό,τι φαίνεται, θα είναι προϋπόθεση για να προχωρήσουν τα γαλλικά σχέδια για κοινό προϋπολογισμό.

Οι προτάσεις για τη φορολογία μοιάζουν λογικές στην κατεύθυνση της μεγαλύτερης ενοποίησης, αλλά κρύβουν ένα μυστικό. Στην πραγματικότητα, η Γερμανία, που σήμερα έχει από τους μεγαλύτερους φορολογικούς εταιρικούς συντελεστές στην Ευρώπη, θέλει να περιορίσει τη δυνατότητα φορολογικού ανταγωνισμού από άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Το ζήτημα απασχολεί τους Γερμανούς, οι οποίοι βλέπουν με ανησυχία τη νέα διεθνή τάση φορολογικού ανταγωνισμού να ξεκινάει από τις ΗΠΑ, όπου ο Ντόναλντ Τραμπ έχει υποσχεθεί μείωση των φόρων, αλλά και από τη Βρετανία, όπου συζητούνται σχέδια μεταμόρφωσης της χώρας σε φορολογικό παράδεισο μετά το Brexit. Τα γερμανικά σχέδια σημαίνουν ότι όποια χώρα θέλει να ενταχθεί στον ευρωπαϊκό πυρήνα θα πρέπει να αποδεχθεί και τη φορολογική εναρμόνιση χάνοντας το εργαλείο της μείωσης των φόρων για να προσελκύσει επενδύσεις. Υπό συνθήκες φορολογικής εναρμόνισης θα είναι εξαιρετικά δύσκολο για μια χώρα της Ευρωζώνης να ανταγωνιστεί τις πιο εξελιγμένες τεχνολογικά και θεσμικά χώρες του πυρήνα, εφόσον θα είναι δεμένη όχι μόνο με το ίδιο νόμισμα, αλλά και με τους ίδιους φορολογικούς συντελεστές.

Διαμορφώνονται, λοιπόν, νέα δεδομένα στην Ε.Ε. που επηρεάζουν καθοριστικά το περιβάλλον μέσα στο οποίο η ελληνική οικονομία πρέπει να ξανασταθεί στα πόδια της και να βρει έναν νέο, αναβαθμισμένο ρόλο στην Ε.Ε., όπου «τα χαρτιά ξαναμοιράζονται». Χρειάζεται λοιπόν σοβαρός στρατηγικός σχεδιασμός για τον ρόλο της Ελλάδας στο νέο περιβάλλον τις επόμενες δεκαετίες και όχι στείρες πολιτικές αντιπαραθέσεις.