Η ανάπτυξη στη Γερμανία δεν είναι διατηρήσιμη χωρίς μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις

Η «χρυσή δεκαετία» της ευημερίας στη Γερμανία ενδέχεται να εξανεμισθεί εάν η κυβέρνηση δεν αυξήσει τις επενδύσεις και δεν προωθήσει τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, που θα θέσουν τα θεμέλια μιας νέας φάσης οικονομικής ανάπτυξης.

Η ατμομηχανή της ευρωπαϊκής οικονομίας σημείωσε πέρυσι τον ταχύτερο ρυθμό ανάπτυξης της τελευταίας πενταετίας, αλλά μάλλον δεν θα επιτύχει κάτι ανάλογο από το 2017 και μετά. Η ανάκαμψη που βασίστηκε στην κατανάλωση φαίνεται να έχει κορυφωθεί, ενώ οι μισθοί αυξάνονται λιγότερο και ο πληθωρισμός περιορίζει την καταναλωτική δυνατότητα των Γερμανών. Εν τω μεταξύ, οι εξαγωγές, κύριος μοχλός της ανάπτυξης για μεγάλο χρονικό διάστημα, ενδέχεται να μειωθούν, δεδομένης της πολιτικής αβεβαιότητας από παράγοντες όπως το Brexit και μιας πιθανής στροφής των ΗΠΑ στον προστατευτισμό υπό τον Ντόναλντ Τραμπ.

Το 2016 η γερμανική οικονομία σημείωσε ανάπτυξη 1,9%, χάρη στην αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης, των κρατικών δαπανών για τους πρόσφυγες και των επενδύσεων στον κατασκευαστικό κλάδο. Οικονομικοί αναλυτές εκτιμούν πως φέτος η ανάπτυξη θα επιβραδυνθεί στο 1,4% και στο 1,5% το 2018, ενώ ο πληθωρισμός θα ανακάμψει στο 1,6%.

Η Γερμανία γνώρισε ασυνήθιστη οικονομική άνοδο χάρη στις μεταρρυθμίσεις που προώθησε ο Γκέρχαρντ Σρέντερ, προκάτοχος της Αγκελα Μέρκελ. Την παρέτειναν η άκρως χαλαρή νομισματική πολιτική της ΕΚΤ, η υποχώρηση του ευρώ και οι χαμηλές τιμές του πετρελαίου. Υπό τον Σρέντερ, μειώθηκαν οι φόροι, το μη μισθολογικό κόστος της εργασίας, όπως οι εισφορές των εργοδοτών στα προγράμματα υγείας, και διευκολύνθηκαν οι επιχειρήσεις να προσλαμβάνουν και να απολύουν εργαζομένους. Οικονομολόγοι και ανώτατοι αξιωματούχοι, όμως, εκτιμούν πως χρειάζεται νέο κύμα αλλαγών για να βελτιωθεί η υποδομή της χώρας, να προσαρμοσθεί το συνταξιοδοτικό σύστημα στη γήρανση του πληθυσμού και να αντιμετωπισθεί η πρόκληση της ψηφιοποίησης. Επισημαίνουν πως η κυβέρνηση πρέπει να λάβει μέτρα για να αυξηθεί η συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας, καταργώντας τα φορολογικά κίνητρα που έχει δώσει σε γονείς για να μένουν στο σπίτι, εισάγοντας προγράμματα μερικής απασχόλησης και παρέχοντας καλύτερες υπηρεσίες φροντίδας των παιδιών. Ζητούν επίσης να ενισχυθεί η διδασκαλία της αγγλικής γλώσσας για τα παιδιά και να γίνουν επενδύσεις στο Ιντερνετ και στην ψηφιακή υποδομή.

Ηγετικά στελέχη των γερμανικών επιχειρήσεων εκτιμούν πως αν δεν προωθήσει η κυβέρνηση αυτές τις μεταρρυθμίσεις, η «χρυσή εποχή» της ανάπτυξης και της ευημερίας κινδυνεύει να εξανεμισθεί.

Αν και τα τελευταία χρόνια η αύξηση των δημόσιων επενδύσεων στη Γερμανία ήταν μεγαλύτερη από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης, χάρη στα φορολογικά έσοδα του τομέα υγείας και στο ιστορικά χαμηλό κόστος του δανεισμού, οι ιδιωτικές επενδύσεις δεν αυξήθηκαν. Οπως επισημαίνει ο Γιοργκ Κράμερ, αναλυτής της Commerzbank, «η γερμανική κυβέρνηση ανακαλεί τις μεταρρυθμίσεις που προώθησε στην αγορά εργασίας ο Γκέρχαρντ Σρέντερ, υποβαθμίζοντας έτσι την ανταγωνιστικότητα της γερμανικής οικονομίας». Εξάλλου, σε παγκόσμιο επίπεδο σημειώνεται στροφή από τη μεταποίηση στις υπηρεσίες και αυτό αποτελεί πρόβλημα για τη Γερμανία, καθώς οι υπηρεσίες δεν είναι το ισχυρό της στοιχείο. Προκειμένου να τεθούν τα θεμέλια για περισσότερη ανάπτυξη, ειδικοί όπως οι οικονομικοί σύμβουλοι της κυβέρνησης έχουν επανειλημμένως ζητήσει από την κυβέρνηση να ενθαρρύνει τις ιδιωτικές επενδύσεις. Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, όμως, έχει προτείνει να χρησιμοποιηθεί το δημοσιονομικό πλεόνασμα των 6,2 δισ. ευρώ για την πλήρη αποπληρωμή παλαιότερου χρέους και όχι για επενδύσεις.